Cánh đồng Kỳ Diệu ở xứ Ngu Si

(Bài đăng đồng thời trên Blog Việt và Blogspot)

       Thưa quý vị và các bạn!

       Thời gian qua tôi bận thích nghi với môi trường mới nên không theo dõi các blog được thường xuyên. Có bạn sốt ruột sao chờ mãi chẳng thấy tôi đăng bài mới gì cả. Vấn đề không phải vì tôi không có gì để viết, mà là có quá nhiều cái muốn viết và đã viết được một phần rồi vẫn bỏ dở, vì chưa quyết định được bài nào cần hoàn thành và đăng lên trước. Trong tôi tràn ngập những ý tưởng, những cảm xúc xô nhau như sóng dồn.

       Một mặt thì tôi không cảm thấy phải vội vã, mặt khác thì những ý tưởng thôi thúc tôi, trong khi chúng không có gì rõ ràng cả. Những trải nghiệm với Blog Việt và Blogspot thời gian qua khiến tôi rất thú vị, nhưng tôi cần cái gì đó mới mẻ hơn. Tôi muốn một sự kết nối sâu rộng hơn dựa trên những gì mà chúng ta đã có với nhau, giúp chúng ta tích tụ và giải phóng năng lượng mạnh mẽ hơn nữa.

       Blog cá nhân của tôi là một blog thuần túy văn chương, nhưng mục đích của tôi lại không phải là văn chương. Tôi không sống với ước mộng viết ra một tác phẩm văn học vĩ đại. Tôi chỉ thích sống thoải mái thôi. Tôi đã tranh thủ mọi cơ hội để vứt bỏ đi những áp lực mà tôi cho rằng không thật sự cần thiết phải chịu đựng. Tôi rảnh rang và bận bịu với những mơ mộng.

Những điều kỳ diệu làm nên văn học

Tác giả: Nguyễn Thanh Sơn

       Nhiều người trong chúng ta còn nhớ câu chuyện về chú bé người gỗ Bu-ra-ti-no đã tìm ra bí ẩn của chiếc chìa khóa vàng như thế nào. Hẳn chúng ta còn nhớ, bếp lửa reo vui, nồi súp bốc khói trong ngôi nhà của bố Các-lô chỉ là bức vẽ treo trên tường an ủi ông trong những cơn đói triền miên. Và hẳn, chúng ta cũng biết, khi cái mũi dài nghịch ngợm của Bu-ra-ti-no xuyên thủng lớp vải mục của bức vẽ, chú đã tìm ra cánh cửa gỗ dẫn tới một điều kỳ diệu. Một điều kỳ diệu với ánh sáng xanh huyền ảo, âm nhạc  diệu kỳ và một cuộc sống mới.

       Các bạn có nhận thấy bức tranh vẽ nồi súp đặt trên lò sưởi  đó chính là văn học của chúng ta, và chúng ta, những độc giả, chính là vô vàn chú bé Bu-ra-ti-no ấy. Chúng ta trông đợi gì ở văn học? Hẳn không phải một bức tranh vải đã mục nát. Chúng ta đi tìm một cái gì quí giá hơn đằng sau những dòng chữ ngoằn nghèo trên những tranh giấy trắng. Chúng ta đi tìm cánh cửa gỗ sồi mà một nghệ nhân đã làm ra từ lâu lắm rồi.

       Bất cứ một tác phẩm văn học nào - nếu không muốn chỉ trở thành bức tranh lừa mị lúc đói lòng - phải chứa trong nó cánh cửa dẫn tới một điều kỳ diệu.

Phê bình văn học của tôi

Tác giả: Nguyễn Thanh Sơn

-1-

       Không có âm thanh nào lại xóa đi những ước lệ về thời gian bằng những âm thanh của biển. Nhắm mắt lại, lắng nghe tiếng rì rào của sóng vỗ, của cảm giác buồn mênh mông trước cái vô hạn của biển, tưởng như cả Trái đất đang trở lại với lứa tuổi còn nằm nôi, chỉ có cảm giác yên bình của một nỗi buồn  êm đềm.

       Tôi nhớ lại bức tranh Con quỉ ngồi của Vrubel. Nhớ lại vẻ mặt buồn và cô độc của người khổng lồ trên đỉnh núi, tay buông thõng và chìm đắm trong suy tưởng. Trong suy tư, con người đó đang cố gắng thoát khỏi xác thịt của mình, hòa vào không gian và thời gian đang đặc sánh xung quanh, để thoát khỏi nỗi cô đơn vĩnh viễn đang đè nặng trĩu trong tim.

       Người ta thường hình dung về nhà phê bình như một ông già đeo kính, loay hoay viết chú giải cho những cuốn sách - còn tôi, tôi sẽ hình dung về người viết phê bình như một con người thường xuyên ngồi suy ngẫm.

Với những con mèo

 Tùy bút của Ái Nữ      

       Đêm qua một người bạn ở Nga đã trò truyện với tôi trên Facebook. Cô ấy có ảnh chụp những con mèo rất đẹp còn tôi thì thích những chú mèo ấy. Một người không thể là người xấu khi họ yêu thương và chăm sóc mèo. Tôi đoán là cô ấy tin như thế. Mặc dù có nhiều người ghét chúng, nhưng loài mèo vẫn quyến rũ được một số đông trong nhân loại, kể cả tôi.

       Đàn ông thích ngắm những cô gái đẹp. Tôi thì sáng mắt lên khi nhìn thấy một con mèo đẹp. Nhưng con mèo mà tôi yêu nhất, con mèo đã sống cùng tôi khi tôi còn nhỏ, không phải là một con mèo đẹp đâu. Nó là một con mèo mướp trông rất bình thường, nhưng trong nó có những phẩm chất phi thường. Không chỉ khôn ngoan, dũng cảm và nhiều quyền lực, nó lại còn biết quyến rũ tôi nữa. Nhờ có nó mà tôi học được cách yêu thương và chăm sóc một con mèo. Với tôi nó chính là con mèo đẹp nhất. Tôi nhớ tất cả những gì về nó.

        Rồi đến một ngày Ai-Đó nói với tôi rằng tôi không thể dành thời gian cho những con mèo thêm nữa. Thế giới này đã có nhiều người chăm sóc chúng. Tôi cần bước vào một cuộc sống rộng lớn hơn và những con mèo không thể đi cùng tôi trong nhịp điệu đó.

       Thỉnh thoảng có những con mèo lạ uyển chuyển và yểu điệu đi qua nơi ở của tôi, tôi không nén được cất tiếng gọi chúng một cách dịu dàng. Khi chúng dỏng tai, mở to mắt nhìn tôi và quay đầu bỏ chạy, tôi nhớ rằng cuộc sống của tôi bây giờ đã khác.

                                                                                               03 - 4 - 2013

Đêm qua có người gọi điện thoại...

Tùy bút của Ái Nữ

       Không phải là chuyện giật gân gì đâu, mà là chuyện không đầu không cuối.

       Người ta gọi vào ban ngày, tôi được nghe cuộc gọi đó vào ban đêm, nhưng gọi và nghe cùng một lúc.

       Cùng một lúc, tôi sống trong ngày của người khác và trong đêm của mình.

       Người đó bảo: “Học hành mất bấy nhiêu năm, cô bỏ nghề thì tiếc lắm!” Tôi vốn là đồng nghiệp của họ. Họ đang sống vào ngày, còn tôi đang sống vào đêm.

       Đêm là lúc nên nghỉ ngơi, nhưng điều này không đúng với tất cả mọi người, cũng không luôn đúng với tôi.

       Người đó hỏi: “Bao giờ thì cô lập gia đình? Đến khi đó nhớ báo tin cho tôi nhé! Tôi sẽ gửi quà cho cô”. Tôi tự hỏi sao họ không chịu nghĩ đến việc tặng quà cho tôi vì lý do khác? Như vậy “gửi quà” không phải là mối quan tâm của họ.

       Tôi không giấu họ rằng tôi không quan tâm đến chuyện lập gia đình. Họ không biết gia đình của tôi ở khắp nơi, phần lớn là những người còn chưa nhận ra tôi.

       Người đó nói: “Cô xem nhẹ trái tim, xem nặng cái đầu”. Tôi mỉm cười. Theo nghĩa đen, tim nhẹ hơn đầu. Theo nghĩa đen, vị trí của trái tim không ở trên cái đầu. Tự bản thân tôi chưa bao giờ so sánh giống như họ.

Rồi chúng mình đi đâu

Tác giả: Đinh Phương

1. Chiều Chủ nhật. Thành phố vội vã khoác lên mình lại bộ quần áo của sự ồn ào sau hai ngày nghỉ. Anh len lỏi bước giữa những con đường rất quen. Vết sẹo trên cây sấu số 123, số 124 đánh dấu trên cây hoa sữa già đã quá mùa ra hoa.

Minh họa: Hổ Văn

Bà bán bánh cuốn ngồi ngủ gật với chiếc que buộc vải trắng ở đầu phe phẩy đuổi ruồi. Mảnh vải hết dâng lên hạ xuống, sang trái sang phải. Vội vã mơ giấc mơ ngắn ngủi giữa phố. Vài ba con ruồi, một hai con nhặng xanh học được nhịp phe phẩy biết tìm đường tấn công những cuộn bánh trắng phau, nhân đen nhạt, bát nước chấm nổi vài lát ớt đỏ.

Anh đi nhẹ hơn khi bước qua hàng bánh cuốn. Bụng sôi theo những nhịp rung trầm trầm của Trịnh. Ca từ khắc sâu một khoảng rộng những nỗi nhớ chập chờn, hư ảo.

Tôi chưa đọc "Đèn Cù"

Tùy bút của Ái Nữ       

       Đó là một cuốn tiểu thuyết hay tự truyện gì đấy, vì chưa đọc nên tôi cũng không rõ. Nhưng nó đang gây dư luận xôn xao khắp đó đây, không phải vì người ta đề cử giải Nô–ben cho nó. Dĩ nhiên bây giờ “Đèn Cù” đã là một từ khóa được tra tìm rất nhiều trên Google, song tôi lại nghe về nó từ trước qua miệng những người của “Bên Thắng Cuộc” trong lúc không phải “trà dư tửu hậu”, người ta có những khi háo hức gặp nhau vì sự nóng sốt của “Đèn Cù”. Chẳng là gần đây tôi có công việc mới: Chạy bàn cà phê. Công việc này làm cho thời gian đọc của tôi ít hơn, nhưng tôi lại nghe nhiều hơn.

       Tôi cũng chưa đọc “Bên Thắng Cuộc”, dù blog của tôi có đường link dẫn tới nó. Trong email của tôi đã có một bản “Đèn Cù” năm trăm chín mươi chín trang, không rõ số chữ mỗi trang là bao nhiêu. Không những thế, tay tôi từng được cầm đến bản in sách giấy photocopy của “Đèn Cù”. Nghe nói tác giả đã đồng ý cho phát tán tác phẩm này mà không đặt nặng vấn đề bản quyền, lý do là “Đèn Cù” được xuất bản ở nước ngoài chứ không phải ở Việt Nam. Ở Việt Nam, có thể “Đèn Cù” sẽ bị cấm phát hành giống như số phận của nhiều tác phẩm khác. Như vậy là tôi có đầy đủ điều kiện để đọc “Đèn Cù” cùng lúc nghe những tin đồn giật gân về nó, nhưng đến giờ tôi vẫn chưa đọc.

Giữa hai ngày

Truyện ngắn của Ái Nữ

       Đêm trung thu.

       Nó rời lũ bạn trở về. Đã mười giờ đêm. Đón nó là ngôi nhà im ỉm vì đã bị khóa miệng bởi cái ổ khóa đen sì, to tướng. Không ngạc nhiên, nhưng cảnh tối tăm làm nó cụt hứng. Những bức tường xây đã lâu mà không được vôi ve, quàu quạu bộ mặt xám xịt, chẳng chịu phản chiếu ánh trăng.

       Không có chìa khóa để lại - điều đó đã được quy ước. Trong khi náo nức vì một đêm trăng đẹp, chìa khóa của nó bị bỏ quên trong nhà. Lòng đầy bất mãn, nó ngồi phệt xuống bậc thềm, hình dung ra ông anh trai đang nốc rượu với mấy thằng bạn ở đâu đó, hoặc la hét trong một đám bài bạc. Nó sẽ phải đợi đến quá nửa đêm. Có thể anh nó không về. Đôi khi như thế. Con người nhẫn nại thường trực trong nó vụt ra đi theo tiếng thở dài ngao ngán. Mặt trăng chưa chịu lùi về phía tây, cứ vằng vặc giữa trời như thiêu như đốt. Nó chặc lưỡi, cưỡi lên xe đạp phóng đi, chẳng cần hiểu để làm gì. Nó đi về nơi sáng nhất thành phố.

       Ở cái thành phố chưa giàu này, chẳng có nơi nào thú vị ngoài đường tròn ở trung tâm. Ngay cả đường tròn cũng không có gì đáng gọi là đẹp nếu gần đây người ta không dựng một cột đồng hồ đứng dầm chân giữa một bể phun, xung quanh là những bồn trồng toàn thứ cây lá đốm, hoa mười giờ và cỏ. Đồng hồ ở vị trí cao nhất, bốn mặt vuông vắn, ban đêm nhìn từ xa có màu sáng xanh. Thỉnh thoảng một mặt đồng hồ chỉ 9h trong khi mặt khác là 9h30'. Còn những vòi phun chỉ phun vào ngày lễ. Tuy thế cũng là kỳ quan ở nơi đây rồi. "Kỳ quan" ấy chẳng đủ sức lôi kéo nó. Nó đến đây đơn giản theo một thói quen.

Có một dòng sông

Thơ của Ái Nữ

Có một dòng sông trong thơ bạn tôi

Viết hoài vẫn thế

Trên sông ấy những cánh bèo trôi về nơi vô định

Không thấy thuyền, chẳng có cầu.

Người đứng bên sông cô đơn gọi người trong lòng

Không biết về đâu…

Có một dòng sông trong tên tôi

Xanh như hy vọng

Tôi là dòng nước biết mình đang về biển lớn

Cuốn theo mọi nỗi hoài nghi.

Người đứng bên tôi mà người cô đơn

Người chưa biết mình cũng là dòng sông…

Có một dòng sông chiều nay

Nâng những cánh bèo trên dòng nước sáng lấp lánh

Sông Sài Gòn – một dòng sông có thực

Có thuyền, có cầu…

Tôi và bạn tôi bên nhau

                                    hòa thành một dòng sông.

                                                      27 – 8 – 2014.

Dưới giàn hoa

Truyện ngắn của Ái Nữ

        Trước cửa nhà ông trưởng phòng đào tạo có một giàn hoa giấy. Dưới giàn hoa giấy có một con chó. Con chó được xích vào một cái cột.

       Mọi người đều sợ con chó vì nó thuộc giống chó "béc" có bộ dạng hung dữ. Nhưng đó chỉ là vẻ bề ngoài. Con chó rất buồn vì không ai hiểu nó, kể cả ông chủ của nó nữa.

       Nhà ông trưởng phòng đào tạo ít khi có khách vì ông suốt ngày bận rộn với công việc của nhà trường. Cán bộ và sinh viên khi có việc đều đến tìm ông ở phòng đào tạo. Ông tiếp họ ở đấy. Khi về nhà là lúc ông cần được nghỉ ngơi nên ai cũng ý tứ không muốn làm phiền ông.

       Tuy vậy, thỉnh thoảng ông trưởng phòng đào tạo vẫn bị quấy rầy bởi những việc quan trọng gấp rút. Cuộc đời là thế, dẫu không muốn người ta vẫn cứ phải làm phiền nhau. Con chó thấy có người đến nhà thì vui lắm, khách lại là các anh chị sinh viên tươi trẻ thì nó càng thích. Nó muốn quấn lấy chân khách nhưng ông chủ kéo xích ghìm nó lại, động tác này làm cho khách sợ nó hơn. Vậy là nó đành bất lực.

        Cả ông chủ cũng không mấy khi quan tâm đến con chó của mình. Ông chỉ biết cho nó ăn, dắt nó đi vệ sinh, vỗ vỗ nó vài cái. Ông đâu hiểu tâm tư của nó.

       Cho nên nó cam phận quẩn quanh bên cái cột dưới giàn hoa giấy. Gắn bó với xích sắt, nó am hiểu các loại xích chó và nó biết càng ngày người ta làm xích càng dở hơn. Ngay như cái xích đang đeo cổ nó đây, dẫu trí khôn của nó không được như người cũng đủ giúp nó thoát ra dễ dàng. Nhiều lần nó toan tháo xích đi chơi nhưng lại thôi. Nó không muốn ông chủ phải lo lắng. Vả lại nó không biết người ta sẽ đối xử với nó ra sao khi thấy nó chạy ra đường.

       Những vòng sắt nối nhau cẩu thả không giữ được con chó, nhưng một sợi xích vô hình đã buộc nó ở trước cửa nhà ông trưởng phòng đào tạo.

       Một ngày nọ, con chó thấy một cô sinh viên đến nhà mình, trên tay cô cầm một tờ giấy - có lẽ là một lá đơn. Ông trưởng phòng đào tạo không có nhà. Con chó mừng rỡ nhảy xổ ra đón cô gái, suýt đứt tung cả xích. Cô sinh viên mặt tái xanh tái xám vì tưởng nó có ác ý. Cô giật lùi hai bước rồi...chạy. Con chó nhận ra sai lầm của mình, buồn nản quay về chân cột.

       Con người hay nói đến sự tự do mà họ gọi là "tự do trong khuôn khổ". Nó có tự do không? Nó không được tự do đi lại, không được tự do biểu lộ tình cảm. Nó chỉ được tự do suy nghĩ mà thôi. Nó sinh ra trên đời này để làm gì? Tại sao nó bị xích ở đây? Vì sao không ai thương nó?

       Chán chường, con chó nằm xoài ra ngẫm nghĩ. Nó mải nghĩ đến nỗi một cánh hoa giấy rơi lên mũi nó, nó cũng không buồn động đậy.

                                                                           Tháng 7 - 1999

Trái tim đau

Thơ của Ái Nữ

Trái tim tôi nguyên vẹn thuở ra đời

Đập dịu dàng những khi tôi bình lặng

Có những khi tim thúc như trống trận

Ấy là vì tôi chạy, tôi sợ hãi, tôi yêu…

Cuộc đời tôi sao sóng gió rất nhiều

Trái tim chẳng còn dịu dàng được nữa

Tôi chống chọi với đời không ngơi nghỉ

Trong giấc ngủ hồn vẫn không yên.

Từ lâu tôi quên ngắm bình minh lên

Quên cả trời đêm với trăng sao lộng lẫy

Tim tôi chất những muộn phiền, giận dỗi

Không biết trút vào đâu nên cứ mãi đầy thêm.

Ngày tháng vẫn trôi qua với vẻ êm đềm

Mặc cho trái tim thét gào rạn vỡ

Đường đến những con tim khác nhiều cách trở

Tiếng khóc quay ngược vào trong.

Tôi đã quên dần những ước mong

Và buông xuôi không còn chống chọi

Tôi thì cũ mà cuộc đời thì mới

Sao không bình yên cho tim lại nguyên lành?

Tôi muốn nhớ nắng hồng với trời xanh

Muốn hàn gắn con tim tan nát

Nhưng trái tim tôi lại đòi tiếng hát

Khi hạnh phúc tràn về thì tim vỡ còn đâu…

                                               31-7-2014.

Bác sĩ và họa sĩ

Truyện ngắn của Ái Nữ

       Một bệnh nhân đang chờ mổ phiên. Các xét nghiệm đã làm xong, bác sĩ đã ký mổ. Cô y tá vừa cầm bệnh án đi ra thì anh họa sĩ ló đầu vào. Ngay tháng trước anh thay lại biển đề các khoa phòng cho toàn bệnh viện nên bác sĩ vẫn nhận ra. Lần này anh đến với tư cách là người nhà bệnh nhân.

       Họa sĩ mời bác sĩ dùng bữa cơm trưa. Bác sĩ rất cảm tình với anh chàng có cái miệng tươi cười và đôi mắt lanh lợi này. Cánh trẻ bây giờ nhanh nhạy thật! Thời buổi thị trường, các dịch vụ chen nhau nghẹt thở, theo đó các cửa hiệu kẻ vẽ quảng cáo cũng mọc lên như nấm. Trong bệnh viện của ông có nhiều đổi khác, đời sống bác sĩ tươi hơn hẳn. Trước kia bệnh nhân sau khi khỏi đem quà cáp đến cảm ơn, bây giờ họ đưa tiền bồi dưỡng trước, họ có nhiều tiền mà. Đồng tiền đi trước là đồng tiền khôn. Bệnh viện có bộ phận thu viện phí riêng nên chẳng liên quan gì đến chuyện này cả. Ông vẫn được tiếng là bác sĩ có trách nhiệm. Nghề này mà không cẩn trọng dễ vào nhà đá chứ phải đùa! Bệnh nhân đông, ai hơi đâu giữ họ lại quá thời gian cần thiết cho khó xếp giường nằm. Nào phải họ không đưa tiền cho ông thì ông bỏ kéo trong bụng họ đâu, nhưng họ cứ theo nhau mà thành lệ. Có những người rất thực tâm, nếu ông không nhận sự chân tình ấy họ không bằng lòng. Với những kẻ hợm tiền hợm của thì có gì mà phải áy náy! Mấy chục năm trong nghề, am hiểu tâm lý bệnh nhân, ông thừa những mẹo vặt để làm vừa ý họ... Anh họa sĩ này chịu chơi mà dễ mến quá, nói năng nghe hay thật!

Chú bé trong vườn hoa - Phần tiếp theo

      Tôi nhớ Hiệp. Sau hai mươi năm tròn tôi vẫn không hề quên và cũng không muốn quên đi. Bao nhiêu lần tôi muốn viết ra câu chuyện giữa chúng tôi thì bấy nhiêu lần tôi không thực hiện. Những câu chuyện khác đã phai mờ, nhưng câu chuyện về Hiệp thì không như thế.

       Tôi gõ phím nhan đề “Chú bé trong vườn hoa”. Dưới cái tên truyện ấy, tôi lần lượt liệt kê theo trình tự những tình huống đã xảy ra hai mươi năm trước, một cách dễ dàng, như chưa hề có chi tiết nào rơi rụng khỏi trí nhớ của tôi. Tôi bỏ quên bạn đọc, chỉ nhớ đến nhân vật trong đời thực. Có lẽ không nhà văn chuyên nghiệp nào lại làm như vậy khi họ viết văn.

       Những cô bạn của tôi – công viên – ghế đá – chú bé mười tuổi với gương mặt thoa phấn tô son cùng những cánh hoa râm bụt trên trán và hai má. Cuốn vở tập viết – chiếc mũ của một cô bạn – chiếc xắc của một cô bạn khác. Chú bé Hiệp theo tôi về nhà – cuộc trao đổi giữa tôi và bố - Hiệp từ chối sự giúp đỡ cưu mang của bố tôi. Người anh bụi đời của Hiệp – bó chổi chít - bữa cơm trưa. Hiệp chờ tôi ở cổng trường – chúng tôi đã ở bên nhau lần cuối – chiếc thuyền buồm và ngôi sao trên tay Hiệp khi Hiệp ra đi…

Chú bé trong vườn hoa

Truyện ngắn của Ái Nữ

        Lần đầu tiên gặp, tôi không thích nó.

       Con trai gì mà lại thích bôi son đánh phấn! Nhìn mấy cô bạn tôi loay hoay xoa phấn lên mặt nó mà bực. Tôi không ưa son phấn. Mặc kệ các cô bạn nài tôi để họ trang điểm cho, tôi dửng dưng không đồng ý. Còn nó thì đòi được trang điểm.

       Lần ấy các bạn rủ tôi ra công viên thành phố để chụp ảnh, kỷ niệm ngày thi tốt nghiệp vừa xong. Chúng tôi gặp nó ở đó, một thằng bé mười tuổi lang thang không cha không mẹ. Quần áo của nó bạc phếch, nhưng không rách nhiều và khá sạch sẽ. Vườn hoa trong công viên tuy chưa phải là đẹp lắm, nhưng ở đây có những cây lớn nhiều bóng mát, bên dưới đều có ghế đá, một nơi lý tưởng với những kẻ bụi đời. Thằng bé thích làm quen với mọi người, nó khoe chúng tôi một cuốn vở mà có những bạn cùng trường tôi đã dạy nó viết. Nhưng nó chưa biết viết. 

Bạn tôi - Nhân vật

Quái văn của Ái Nữ

       Tôi không bao giờ thích có một cái gạch ngang trong nhan đề bài viết, nhưng lại yêu sự dễ hiểu trong chữ nghĩa. Có nhiều cây bút thời nay ưa thích cách tân hình thức câu từ, tôi thấy như vậy cũng hay nhưng không có ý định áp dụng, bởi vì chưa cần làm thế thì có nhiều bạn đọc đã than rằng các tác phẩm của tôi làm họ đau đầu. Tôi tin nếu dùng tiêu đề “Bạn tôi quái vật” thì sẽ vẫn dễ hiểu mà không cần đến cái gạch ngang. Tuy nhiên tôi lại là người cực lực phản đối những cách “giật tít” khiêu khích sự hiếu kỳ của độc giả. Vả lại chuyện Ái Nữ là bạn của ma quỷ không còn lạ với bạn đọc quen thuộc của tôi, nên nếu “giật tít” như vậy thì tầm thường đến hai lần. Cuối cùng tôi dùng nhan đề lịch sự như các bạn thấy, mặc dù khi nhớ đến nhân vật này, trong đầu tôi rủa thầm: “Đồ quái vật!”

       “Quái vật” ấy đã tấn công thô bạo vào sự kiêu hãnh của tôi. Hơn một năm nay, kể từ ngày Cá tháng Tư năm trước, tôi tự hào rằng tôi là nhà văn tự do. Cũng cần nói thêm vài lời để giải thích cho câu phía trước, kẻo nhỡ ra tác phẩm này lưu truyền đến hậu thế, các bạn đọc đời sau rất khó hiểu. 

Bí mật ngày tận thế

       Tôi vẫn cho rằng sự kiện giàn khoan Haiyang Shiyou-981 của láng giềng Trung Quốc đột ngột xuất hiện trái phép ở vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam vào ngày 02-5-2014 và cho đến nay (ngày 22-5-2014) vẫn chưa chịu rút đi là một sự kiện nhỏ, không đủ sức gây nguy hiểm cho Việt Nam được. Không bác sĩ có kinh nghiệm nào lại lo lắng khi thấy một người la toáng lên chỉ vì bị một cái gai đâm, trừ khi biết rõ người này đã mắc phải hội chứng suy giảm miễn dịch giai đoạn cuối. Việt Nam có đang ở “giai đoạn cuối” không? Theo những nguồn tin chính thức thì nước ta đang ở tình trạng rất tốt, kinh tế liên tục tăng trưởng, tình hình chính trị ổn định, người dân hài lòng với cuộc sống. Nếu như năm 2006 nước ta còn đứng thứ 12 trong bảng xếp hạng Chỉ Số Hành Tinh Hạnh Phúc thì đến năm 2012 chúng ta đã tiến lên đứng thứ hai rồi, trong khi Trung Quốc không lọt nổi vào bảng 30 nước đứng đầu. Đấy là do cái tổ chức NEF ở tận nước Anh đánh giá, chứ nếu để tự người dân Việt Nam đánh giá thì chúng ta dứt khoát phải đứng thứ nhất. Người Việt luôn biết rằng họ là tinh hoa của thế giới, chứ như Trung Quốc chỉ là một anh trọc phú lố bịch thôi. Cái này không phải là đánh giá của cá nhân tôi, mà là dựa vào một câu ca dao hiện đại tôi được nghe từ khi còn rất nhỏ: “Việt Nam hình chữ ét xì – So với thế giới cái gì cũng hơn”.

Thượng Đế Yên Nghỉ

Thơ của Ái Nữ

Hãy tắt đi ánh dương kia giả dối

Trăng sao kiêu căng hãy che mặt trong mây

Ca nhân mù đã nâng đàn so dây

Để cuộc đời tôi, số phận buồn lên tiếng hát.

Một người muốn say lại được ly rượu nhạt

Một kẻ muốn điên bị thương xót vỗ về

Hoang mang không biết tỉnh hay mê

Tôi nhìn đâu cũng chỉ toàn bóng tối.

Bài hát về một người nhiều nông nổi

Đem băng tâm nâng niu lấy đóa hồng

Cánh hoa vội rơi, gai ghim mãi trong lòng

Tim nhỏ máu cho đến ngày tàn tạ.

Người muốn tôi học những trò man trá

Vì vinh hoa không ưa kẻ chân thành

Muốn lợi danh như đảm bảo cho tình

Nhưng tôi chẳng làm nên bởi vì tôi vụng dại.

Tìm trong truyện những gương xưa soi mãi

Bao khách thơ, bao kẻ anh hùng

Chỉ một lời mà đổ mạng như không

Vậy mà tôi chẳng thể điên đến thế.

Tôi không thể thành một người tử tế

Biết nói năng lịch sự hào hoa

Hô vang lòng yêu nước khi nghe chuyện quốc gia

Ai hỏi đến, tôi cúi đầu xấu hổ.

Thượng Đế không cho con đường rộng mở

Chen chúc mọi nơi là những kẻ lố lăng

Đấng tối cao muốn yên nghỉ vĩnh hằng

Vì nhân loại không cần chi Ngài nữa.

Ngài cứ ngủ đi, tôi sẽ không tiếc nhớ

Mặc cho người người làm bộ tụng ca

Đi lại đó đây chỉ là những thây ma

Vô cảm trong tim, vô hồn trong mắt…

Một người muốn say lại được ly rượu nhạt

Một kẻ muốn điên bị thương xót vỗ về

Hoang mang không biết tỉnh hay mê

Tôi nhìn đâu cũng chỉ toàn bóng tối.

Hãy tắt đi ánh dương kia giả dối

Trăng sao kiêu căng hãy che mặt trong mây

Ca nhân mù đã nâng đàn so dây

Để cuộc đời tôi, số phận buồn lên tiếng hát.

                                             
                                  11 – 5 – 2014.

* “Thượng Đế yên nghỉ”: Dựa theo lời của blogger Tranquoctrung78:

“Tôi khẳng định: Thượng Đế đã chết. Đã đến lúc để cho Ngài yên nghỉ”.

                         (Link ở đây).

Tôi để cuộc đời tôi trần trụi...

Thơ của Ái Nữ

Tôi để cuộc đời tôi trần trụi
Dưới mắt nhân gian, trong những khóc cười
Như cây cỏ dưới nắng cháy và trong mưa lạnh giá
Như con thú mệt nhoài liếm vết thương còn rỉ máu tươi.

Tôi để cuộc đời tôi lõa lồ
Dù người ta vẫn may áo choàng và khâu mũ
Áo mũ cho cuộc đời, vâng, cầu kỳ thế chứ!
Nhưng mặc vào rồi lại lột ra, nào biết có ích chi!

Hãy chỉ cho tôi cách ngăn tiếng hát
Của những trái tim biết vui sướng, khổ đau
Hãy chỉ cho tôi cách che ánh sáng
Của đấng linh thiêng huyền bí nhiệm màu.

Ai muốn xây cho tâm hồn tù ngục
Giam bi thương và nhốt khúc hoan ca?
Người điếc vẫn nghe, người mù vẫn nhìn, người câm vẫn nói
Làm sao tôi giấu chính mình sự thật của lòng tôi?

                                                                     15 - 4 - 2014.

Con ma cà rồng

Truyện ngắn của Ái Nữ

       Ở một phòng nữ ký túc xá trường X, mọi người bỗng phát hiện cô bạn hoa khôi của lớp hay thức dậy đi ra ngoài lúc nửa đêm về sáng, hỏi thì cô nói là đi vệ sinh. Nhà vệ sinh ở khá xa dãy tập thể nên sinh viên nữ không ai dám ra đó một mình.

       Hiện tượng này theo những chuyện ngồi lê đôi mách chui vào tai người nọ người kia. Nhiều kẻ nhớ đến vụ xảy ra ở trường bên cạnh mấy năm về trước, thì thầm bảo: "Coi chừng ma cà rồng!"

       Cô hoa khôi bỗng thấy nhiều người quan tâm đến mình hơn, không phải chiêm ngưỡng mà vì tò mò. Cô phải đổi quán ăn liên tục. Càng ngày càng có nhiều sinh viên tụ tập trước cửa lớp cô vào giờ giải lao. Ấy là vì chưa ai thấy ma cà rồng bao giờ. Người ta bảo ma cà rồng thường đội lốt những cô gái mắt sáng long lanh, môi đỏ như son, da trứng gà bóc. Con ma cà rồng này quả là đẹp!

        Có lần người ta thấy cô sinh viên khóc. Ma cà rồng giống như người, khi lo sợ nó cũng khóc.

       Sinh viên bàn tán: "Sao không thấy nhà trường xử lý gì nhỉ? Phải giải quyết khéo như ở trường Y ấy chứ!"

       Chuyện cũng đã đến tai ban giám hiệu, song ý kiến của mọi người không thống nhất. Cô sinh viên này người miền xuôi, lý lịch không có vấn đề gì. Các cuộc dò xét bí mật không thu được chứng cứ.

       Nhà trường im lặng. Sinh viên thì không ai không biết mặt con ma cà rồng nữa.

       Một buổi sáng ở phòng nữ ấy có người dậy sớm. Thấy cửa mở toang, một chiếc xe đạp không cánh mà bay, thu hết sức cô gào lên: "Trộm! Trộm! Ôi giời ơi...Trô...ô...ộ...m!" Mọi người đổ xô đến.

       Không phải trộm. Cô sinh viên hoa khôi cùng tất cả hòm xiểng đồ đạc của cô biến mất. Con ma cà rồng đã trốn rồi.

       Tin loan đi khắp trường. Nhiều người xuýt xoa tiếc.

       Ban giám hiệu trường X, lớp ấy, phòng ấy phải trình bày đi trình bày lại với cơ quan điều tra. Cuối cùng mọi việc cũng xong.

       Cả phòng nữ ăn mừng thoát nạn. Một cô sinh viên - người đầu tiên phát hiện sự lạ trong phòng - buột miệng hỏi: "Này, ma cà rồng nghĩa là như thế nào?"

                                                                          Tháng 6 - 1999.

Chiếc mũ móc trên cánh cửa

Truyện ngắn của Ái Nữ

       Giới hội họa của thành phố N tổ chức triển lãm tranh. Các áp phích quảng cáo đã treo khắp. Chỉ những họa sĩ tên tuổi mới được mời đem tranh dự triển lãm.

       Họa sĩ V là thầy dạy họa có tiếng trong trường văn hóa nghệ thuật thành phố. Việc người ta mời anh dự triển lãm là chuyện tất nhiên, nhưng không khỏi làm anh băn khoăn. Anh hiểu các bạn vẽ của mình đến chân tơ kẽ tóc, song nghệ thuật vốn chứa đựng bao điều bất ngờ. Phải làm sao có một tác phẩm thật ấn tượng để tên tuổi anh được khẳng định lần nữa.

       Họa sĩ nghĩ mãi, nhưng những ý tưởng cao siêu dường như ghét bỏ anh. Có lẽ phải quay về với thực tế. Ừ, tại sao cứ mơ mộng đâu đâu trong khi cuộc sống thực có bao nhiêu cái hay cái đẹp! 

       Mừng rỡ vì tìm ra lối thoát, họa sĩ V lập tức bắt tay vào việc. Anh mê mải vẽ chiếc nút áo mà theo anh là nét đẹp trong trang phục của một dân tộc thiểu số. Anh vẽ trung thực với mẫu, chỉ riêng kích thước là khác xa. Có những vật nhỏ khó nhìn, người ta phải dùng kính lúp, kính hiển vi. Cái đẹp cũng vậy. Cái đẹp nhỏ người ta bỏ qua không thưởng thức thì anh phóng to lên cho thiên hạ chiêm ngưỡng. Còn tại sao vẽ cái nút áo mà không vẽ cái khác thì anh không thể lý giải. Đó là linh cảm nghệ thuật.

       Chiếc nút áo trong tranh của họa sĩ V không nằm chỏng chơ mà nó đang cài hai tà áo một cách trang trọng. Một chiếc nút áo nâu thẫm tuyệt đẹp nổi giữa nền áo màu xanh biếc. Ngắm nhìn tác phẩm của mình, họa sĩ xoa tay mãn nguyện. Cái đẹp đích thực đã được tôn vinh.

       Ngày mở cửa triển lãm đã tới. Khách đến xem và đặt mua tranh đông nườm nượp. Họa sĩ V trà trộn vào giữa những khách xem để nghe người ta đánh giá tranh anh ra sao. Anh không ưa những lời tán tụng trước mặt.

       Thoạt tiên, họa sĩ vô cùng thất vọng vì trình độ kém cỏi của người xem. Họ xúm đến trước bức tranh của anh vì tò mò là chính. Thậm chí họ không biết vật anh vẽ trong tranh là cái gì nên cứ tranh cãi với nhau mãi, trong khi tên bức tranh ghi trên miếng giấy nhỏ khiêm tốn dán ở dưới họ không chịu nhìn. Đáng buồn thay cho nền hội họa nước nhà!

       Họa sĩ V lách vào định lên tiếng giảng giải thì bỗng nghe một giọng bình luận đầy vẻ hiểu biết:

       - Cha họa sĩ này ghê nhỉ! Muốn hiểu bức tranh phải suy nghĩ nhiều lắm chứ không đơn giản đâu. Các vị nhìn đây nhé: Hai cánh cửa sơn xanh khép chặt. Chiếc mũ phớt nâu mới tinh mắc lên móc cửa, thành thử không thể biết là cửa khóa hay không khóa. Mà chiếc mũ này của chủ hay của khách, tại sao lại móc lên cửa, chủ nhân chiếc mũ còn quanh đó hay đã đi đâu rồi? Họa sĩ muốn nói điều gì, các vị hãy thử nghĩ xem!

       Họa sĩ bàng hoàng. Ừ nhỉ, người kia nói thực có lý. Điều vô lý chính là cái tên tranh. Những nghệ sĩ giàu năng lực sáng tạo đôi khi không hiểu hết giá trị tác phẩm của mình. Điều này đã xảy ra với nhiều người.

       Miếng giấy đề tên bức tranh được lột bỏ ngay sau đó.

       Sau cuộc triển lãm tranh ấy, tiếng tăm của họa sĩ V lừng lẫy khắp nơi. Anh mở một phòng tranh riêng. Những người yêu thích hội họa nô nức đổ về thưởng thức các tác phẩm của anh. Có những bức anh chưa kịp vẽ xong người ta đã đặt mua với giá mà trước đây anh nằm mơ cũng không thấy.

       Những bức tranh siêu tưởng của họa sĩ V còn nổi tiếng vì một điểm độc đáo: Tranh anh không bao giờ đề tên, để người xem tự suy luận.

                                                                            Tháng 7 - 1999.

Trao đổi với tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc cùng bạn đọc

Với bạn đọc:

       Thưa các bạn,

      Tôi là một độc giả mới của Triết Học Đường Phố và rất yêu mến trang của những cây viết tự do này. Mấy ngày trước tôi đọc được một bài đăng trên Triết Học Đường Phố ngày 08-02-2014 với tiêu đề dễ làm nhiều người Việt Nam giật mình: "Những điểm giống nhau giữa chủ nghĩa phát-xít và chủ nghĩa cộng sản". Tác giả của bài viết này là tiến sĩ Nguyễn Hưng Quốc. Thật ra tên gốc bài viết là  "Chủ nghĩa Phát-xít và chủ nghĩa Cộng sản", đường link nguồn của bài viết này dẫn tới blog của Nguyễn Hưng Quốc trên VOA Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ. Qua những bình luận của độc giả Triết Học Đường Phố, tôi thấy có những người không hài lòng và có những người lo lắng về việc một bài viết như thế lại đăng trên Triết Học Đường Phố, vì rằng bài viết ấy viết về chính trị và nó có vẻ... phản động.

       Tôi thấy sự cảnh giác của bạn đọc là có lý do, nhưng tôi cho rằng chúng ta không cần quá lo ngại mà nên thấy đó là cơ hội để học hỏi khi gặp một vấn đề làm ta phải suy nghĩ. Hôm nay tôi sẽ trao đổi cách nhìn của tôi đối với bài viết của ông Nguyễn Hưng Quốc.

Thư gửi những người không quen

Tác giả: Jeffrey Thai

       Bạn thân mến,‎

        Có lẽ bạn sẽ hơi buồn khi ngay từ trong tựa đề, tôi đã định vị bạn ở vị thế của một kẻ không quen.  Sỡ dĩ như thế là vì tôi thấy ngày nay, người ta lạm dụng hai từ bè bạn nhiều quá.  Chúng đã bị lạm dụng đến nỗi trở thành sáo rỗng, và thậm chí, đôi khi, trở nên khôi hài, kệch cỡm và mai mỉa.  Thôi, thà là những kẻ không quen.  Ở vị thế ấy, chúng ta có thể bắt đầu lại từ đầu, chúng ta có thể xây dựng lại một mối quan hệ đời sống thực sự có  ‎‎ý nghĩa.  Mối quan hệ ấy cho dù là ở đời sống thực hay ảo, cho dù là được mang bất kỳ danh xưng gì cũng chắc chắn phải đảm bảo được một điều tối thiểu:  Chúng ta có ít nhiều nghĩ đến nhau như một cá thể con người có tâm linh, chứ không đơn thuần là một đối tác cho một mục đích lợi nhuận cá nhân (vật thể hay phi vật thể) nào đó.

Tôi có một người bạn...

Thơ của Ái Nữ

Tôi có một người bạn chưa biết mặt

Nhưng tôi biết những nỗi đau

Tôi từng thức bao đêm thâu

Đọc những dòng tâm sự như máu ứa.

Bạn đi rồi, không còn bên tôi nữa

Nước mắt trong tim bạn vẫn nóng bỏng hồn tôi

Tôi hình dung gương mặt bạn khô khốc, phớt đời

Trên môi bạn là nụ cười lạnh lẽo

Khinh khỉnh nhìn, không cần ai phải hiểu…

Tôi có một người bạn không xưng tên tuổi

Nhưng giữa muôn người tôi vẫn nhận ra

Lối khen chê của bạn làm động lòng người ta

Vì bạn mang trái tim đầy thương tổn

Không ai để tâm giữa cuộc đời bận rộn

Những gì bạn ghét, bạn yêu…

Bạn ghét những khi người ta làm vẻ cao siêu

Ghét những lời kiểu cách và giả dối

Bạn yêu người, tình yêu xót xa như muối

Nhưng người chỉ tin lời đường mật ngọt ngào…

Tôi cầu nguyện với trời cao

Hãy đem nắng rót vào tim phiền muộn

Hãy cho mưa rơi vào mắt vắng

Đổ lệ tràn xuống môi

Tôi muốn cảm nhận nụ cười

Trong tim bạn trong hồn tôi hoa nở

Giữa muôn người, mặt trời lên bỡ ngỡ…

Trong tim tôi, bạn như một sợi tơ mỏng mảnh

Xướng lên những nốt nhạc vút cao

Tôi e sợ dây đàn căng dễ đứt

Nhưng không muốn ngăn suối nhạc tuôn trào.

Đã cất lên bao điệu buồn day dứt

Đã ngân lên những ước muốn thẳm sâu

Hạnh phúc đau thương hòa vào nhau

Lạ hòa quen, dữ dội hòa êm ái…

Một người bạn không bên tôi mãi mãi

Tình còn đây tôi vẫn ủ trong tim

Lần từng trang blog mỗi đêm

Gặp một giọng quen lại bừng hy vọng

Bạn có biết rằng tôi trông ngóng

Một chuyến đi xa, một sự trở về…

Dù bạn là ảo ảnh hay là một cơn mê

Có bạn, tâm hồn tôi đã thành bài hát mới.

                                                

                                              10-10-2013.

Chỉ có vài lời thôi

       Nhân ngày tết Nguyên Tiêu đồng thời là ngày hội thơ của Việt Nam, có một nhóm các văn nghệ sĩ trong làng Blogs và Facebook đã đến thăm đền thờ và bia tưởng niệm nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu cùng lăng mộ của một số chí sĩ yêu nước khác. Khi trở về, nhà thơ Bình Địa Mộc đã có một entry trên blog của anh với tiêu đề: “Hình ảnh du xuân miền Tây nhân tiết Nguyên Tiêu 2014”.

       Tôi mới chỉ biết đến cái tên Bình Địa Mộc từ hơn một tháng nay sau khi gia nhập làng Blogspot, nhưng đã biết anh là một nhà thơ với những vần thơ lục bát mượt mà êm ái, thường xuyên xuất hiện trên các diễn đàn thơ “on-lai” và “ọp-lai”. Trong những bức ảnh mà anh đăng lên blog, tôi thấy đó là một người luôn tươi cười rạng rỡ, rất chịu khó chụp ảnh chung cùng bạn bè trong những cuộc chơi. Sự cởi mở thân thiện của anh thể hiện ngay trên đầu blog với dòng chữ: “Bạn ơi, Mộc đây!” Tôi cảm thấy anh là một người rất đáng mến với nhiều ưu điểm mà tôi không có, nên tôi không ngại chia sẻ cùng anh những ý kiến của mình cũng như anh đã thẳng thắn đóng góp ý kiến cho tôi. Lần này giữa chúng tôi xảy ra một cuộc tranh luận liên quan đến vài dòng mà anh bày tỏ trong entry “du xuân” của anh:

Những phút giây bừng sáng

Thơ của Ái Nữ    

                    1

Khi anh nói “Anh yêu em!”

Mọi âm thanh trên thế gian đều ngừng bặt 

Riêng hai con tim chung nhịp đập khát khao.

Khi ta nhìn vào mắt nhau

Muôn khúc nhạc ngân vang, chim trời nhảy múa

Mùa xuân bừng sáng khắp nơi.

Anh yêu ơi

Cả vũ trụ ấm trong hơi thở

Chúng ta bay lên giữa muôn vì tinh tú

Không gian dậy tiếng yêu thương.

Khi anh nói “Anh yêu em!”

Hương muôn hoa đượm thành mật ngọt

Bầy ong nhộn nhịp bay về xây tổ mới

Bầu trời rộn rã tiếng chim.

Khi anh nói “Anh yêu em!”

Muôn gương mặt nở nụ cười rạng rỡ

Những dòng sông lao nhanh về biển cả

Bao tươi xanh ngời trên cây lá

Cuộc đời có thêm thi sĩ là em.

Bài hát cổ xưa

Văn vần của Ái Nữ

Trời trong xanh chim đại bàng chao liệng

Ngựa sải chân trên đồng cỏ bao la

Người nông dân mệt nhoài sau mùa gặt

Có vì thở than mà quên những lời ca?

Trái Đất quay trong điệu vũ xa xưa

Của triệu triệu năm muôn vì sao sáng

Mặt Trời khi gần khi xa cùng ngày tháng

Ấm lạnh lòng người không theo nhịp thời gian.

Vũ Trụ hát như nghìn xưa vẫn hát

Bằng lời nắng chứa chan khắp địa cầu

Bằng nhạc mưa tưới tắm khắp năm châu

Gió thổi mây bay chim hót và hoa nở.

Loài người được nuôi lớn lên rồi hăm hở

Tìm con đường chinh phục các thiên hà

Muốn làm chủ soái cả Vũ Trụ nguy nga

Tự tôn mình lên chiếc ngai Thượng Đế.

Những bản anh hùng ca bao đời vẫn kể

Về con người với tham vọng điên cuồng

Tìm quyền uy ở những chốn tha hương

Ngợi ca cái chết ghê rợn là tuyệt đẹp.

Bao rắc rối con người tự mình chuốc lấy

Rồi tự giải quyết bằng súng đạn gươm đao

Hạnh phúc đến cùng vương miện nghiêm trao

Rồi tan biến khi ngai vàng ngã đổ.

Để giải thích về thế gian sầu khổ

Loài người biến mình thành những triết gia

Luật vũ trụ con người tự vạch ra

Rồi mải miết theo mà không hay sai đúng.

Đòi phân biệt rạch ròi giữa đen và trắng

Độc ác và thiện lương dứt khoát hai đường

Hồn xác chia lìa đôi ngả âm dương

Con người bối rối với khổ đau và hạnh phúc.

Dựng mốc phân chia hai bờ ảo thực

Vật chất rồi phi vật chất cũng từ đây

Soi thế giới, biện chứng hết ngược lại xuôi

Muốn lượng đổi lại đòi ngăn chất đổi.

Tìm chân lý nhiệt tình và sôi nổi

Giác ngộ là mình, mê tín ắt người ta

Kẻ kêu gọi Thượng Đế tít trời xa

Kẻ lùng bắt Thượng Đế bằng thí nghiệm.

Trái Đất vang tiếng kinh cầu tụng niệm

Ngày Tận Thế đến gần nhưng Thượng Đế ở đâu?

Mây độc đang vây bủa khắp địa cầu

Có thể nào tan đi chỉ nhờ lòng nhân ái?

Rộng lớn hay chật hẹp? Ôi thế giới!

Thiên đường là đây, địa ngục cũng là đây

Cho loài người, những kẻ cuồng ngạo xưa nay

Đặt mình ngang hàng với đại càn khôn vũ trụ.

Tiếng hát ngân vang chấn động muôn tinh tú

Thượng Đế bật cười rực rỡ ánh linh quang

Nơi trần thế con người sực bàng hoàng

Nhận ra Thượng Đế trong tâm đang tỉnh giấc.

03-02-2014